Sápmi

Kuvddâl podcaast: Peʹssren sääʹmsooǥǥ peʹssertuâjast – sääʹmpiâr lij jõnn da adoptio pohtt jäänab rääʹǩǩesvuõđ

Adoptio lij ääiʹjben leämmaž peittäʹšš da stramm. Kuuitâǥ tõt vuäitt puʹhtted adoptõsttum oummu jieʹllma jäänab rääʹǩǩesvuõđ.

Eveliina Feodoroff-Rantala.
Eveliina Feodoroff-Rantala reâugg ääʹppteeʹmi uʹčteeʹlen da jäälast Turku-gåårdest. Govva: Sonja Ylander
Suvi-Tuuli Fofonoff

Piârri miârktõs lij sami jõnn juõʹǩǩåʹrnn maaiʹlmest. Kuuitâǥ fiʹttõs tõʹst, ǩeäk lie õõldâsruåđ, vaajtââll. Sääʹmest õõldâsruåttân jeät lokku tåʹlǩ eeʹjj, jieʹnn da päärnaid, peʹce ouddmiârkkân ristteʹčč da -jeäʹnn lie säʹmmlaid mâʹte nuuʹbb puärraz.

Eveliina Feodoroff-Rantala lij šõddâm Keväjääuʹrest da jäälast ååʹn piârrjiʹnes Turku-gåårdest. Son lij mättjam jiânnai risttjieʹnnstes.

– Son leäi sääʹmǩiõl uʹčteeʹl da uuʹdi muʹnne teâđ sääʹmaaʹšši, sooǥǥ di luâđ pirr. Da muäna mainstim tuâj pirr, ko leäʹp uʹčteeʹl.

Feodoroff-Rantala maainast moččânji še ristteeʹjjstes, kååʹtt leäi tuärjjan, ku suu villj jaaʹmi.

– Son jälsti mij åʹrnn, ku leʹjjem moordasâkksaž. Son ij mainstam jiânnai, leâša suʹst leäi šiõǥǥ huumor.

Feodoroff-Rantala tåbdd, što son lij mâʹte õhtt peʹsser sooǥǥâs peʹssertuâjast.

– Muʹst feʹrttai seʹrdded historia da äʹrbbvuõđ muu päärnaid: ǩiõtt-tuâj, porrmõõžž da luâđ äärv.

Kueʹhtt jieʹnn da eeʹjj - adoptio pohtt jeänab rääʹǩǩesvuõđ
Mâʹst jiõm mainsteʹče ääkkain -podcaastâst jååʹđtei Janica Gauriloff da kueʹss Eveliina Feodoroff-Rantala mainste piârri, sooǥǥ da adoptio pirr.

Hueʹnmõs ääʹšš adoptiost lie sueʹlummuš da stramm

Piârrjin ij leäkku pâi nuʹt hiâlpp mainsted puk aaʹšši pirr. Feodoroff-Rantalaaʹje nåkam äʹšš lij leämmaž suu adoptiohistoria.

– Mon leäm pâi teâttam, što leäm adoptiopäärnaž. Tiõʹttem muu historia, leâša jiõm teâttam, ǩeäk muu bioloogla puärraz lie. Tõt leäi peittäšš.

Adoptio ij leäkku Feodoroff-Rantalaaʹje nuʹt vaiʹǧǧes äʹšš, leâša tõõzz õhttneei stramm lij.

– Puk vuõrâsoummu, ǩeäk tiõʹtte muu historia, peittu tõn. Sij jie särnnam muʹnne ni mâid, leâša mon kâʹl kuʹllem juårid da hoʹhssjem, što lij stramm leeʹd adoptiopäärnaž. Vuõrâsoummu lie ouddam muʹnne tõn straamm.

Feodoroff-Rantala leäi õtmloekksaž, ku kuuli, ǩii suu biolooglaž jeäʹnn lij. Tõt leäi jõnn õlltõs suʹnne.

– Son lij muu õõldâsruått. Kađštem, ku son lij muu vueʹbb risttjeäʹnn.

Feodoroff-Rantala biolooglaž jeäʹnn lij suu adoptioeeʹjj vuäʹbb, leʹbe son lij šõddâm sääʹmsooǥǥstes.

– Tõt lij häʹrvv. Mon leäm õõmšam, što mõõn diõtt säʹmmla uʹvdde nijddpäärnaid meädda. Lie-a niõđ hueʹnab? Tät lij nåkam äʹšš, koon mon jiõm vueiʹt mainsted muu piârrjin.

Čuõʹvvesruõʹpsses kõinnâmstuuʹl lij moštt biolooglaž eeʹjjest

Adoptio lij jõnn trauma pukid adoptiopäärnaid. Bioloogla puärraz lie seädŋŋam siʹjjid, da sij tåʹbdde jiiʹjjez jeeʹresnallšeʹmmen.

Ânnʼjõžääiʹj Feodoroff-Rantala maainast äävnaaʹlin tõʹst, što son lij adoptõsttum.

– Tõt ij leäkku leämmaž hiâlpp, leâša täʹbbe jiõm strammdõõđ. Mon leäm smiõttâm, što muu historia ij leäkku muu stramm.

Feodoroff-Rantala lij kaaunõõttâm suu biolooglaž eeʹjjin vuõrâsooumžen mueʹdd vuâra.

– Son leäi strooiʹtelhååidast da jaaʹmi tuneeʹjj. Suu äʹrbb muʹnne da muu päärnaid lij čeäʹpplõsvuõtt, ko son maaʹlʼji. Muʹst lij õhtt taull, koon son lij maaʹlʼjam.

Ku Feodoroff-Rantala biolooglaž eʹčč jaaʹmi, son vuäǯǯai čuõʹvvesruõʹpsses kõinnâmstuuʹl, koon eʹččes leäi testamenttjam suʹnne. Feodoroff-Rantala moštt eeʹjjes teʹl, ku son išttâd åårr stuuʹlest ǩiiʹrjid looǥǥeeʹl leʹbe ǩiõtt-tuâjaid tuejjeeʹl.

Feodoroff-Rantalaaʹje lij vääžnai, što son tobdstõõđi biolooglaž eeʹjjines ouʹddelgo son jaaʹmi. Son lij kaaunõõttâm biolooglaž eeʹjjes jieʹnnin še.

– Teʹl mon fiʹttjam, koʹst mon puäđam, ku toobdam siõmmna tõn sooǥǥ.

Feodoroff-Rantala mušttal, što suu adoptiopiârrjest lij leämmaž huõll, što son seäđŋči siʹjjid, jõs son tobdstââtt biolooglaž sooǥǥines. Nåkam huõll lij kuuitâǥ tuʹšš.

– Ânnʼjõžääiʹj jiõm peʹcclââʹst muu historia. Mon smiõttam, što muʹst lie kueʹhtt jieʹnn da jäänab rääʹǩǩesvuõtt.

Lââʹzz sääʹmǩiõllsaž ođđsid vuäitak ǩiõččâd Yle Ođđâz-seeidast da kuvddled Nuõrttsäämas-seeidast Yle Areenast.

Ođđasamosat: paketissa on 10 artikkelia

Inka Kangasniemi háliida ovddidit relatiiva válgaortnega, Paavo Riihitammela sámiid ovttaveardásašvuođa. Marko Tervaniemi fas háliida addit anáraččaide earálágan molssaeavttu.

Dutki Tim Ingold orodii Čeavetjávrris 16 mánu ja čálii juohke beaivve beaivegirjái visot maid gulai, oinnii ja vásihii.

Sääʹmpäärnai jiijjâsǩiõllsaž škooulpääʹljes -haʹŋǩǩõs puuđi mõõnni ǩieʹssmannust. Ååʹn, haʹŋǩǩõõzz mâŋŋa, uʹčteeʹl tuäivv õinn vieʹǩǩ mättmateriaalin da sannõõzzin.