Sápmi

Sámedikkiin eai ráđđádallan, go Avvila rádjegozáhusa doaibmabáikki mearridedje rahpat USA soalddáhiidda

Olgoriikkaministeriija mielde Sámedikki gullet vel, go Suoma ja USA gaskkasaš DCA-soahpamuš duohtandahkko. Álbmotorganisašuvnnaid mielas sámiid galgá gullat bealuštanáššiin.

Kuvassa Ivalon Rajajääkärikomppanian ja Rajavartioaseman kyltit, taustalla rakennuksia.
Suoma ja USA bealuštanovttasbargosoahpamuša mielde USA soalddáhat besset geavahit Avvila rádjegozáhusa doaibmabáikki Anára gielddas. Govva: Antti Mikkola / Yle
Anni-Saara Paltto

Sámediggi moaitá Suoma stáhta, go sámiid eai leat gullan Suoma bealušteapmái ja bealuštanlihtu Natoi guoski áššiin.

Sámedikki ságadoallijoavku Pirita Näkkäläjärvi, Leo Aikio ja Tuomas Aslak Juuso oaivvildit, ahte ráđđádallangeatnegasvuohta Sámedikkiin ii leat ollašuvvan, go Avvila rádjegozáhusa doaibmabáikki gullamis Suoma ja USA bealuštanovttasbargosoahpamuša (DCA) biirii mearriduvvui.

Bealuštanovttasbargosoahpamuša mielde USA soalddáhat besset geavahit Avvila rádjegozáhusa doaibmabáikki Anára gielddas. Sámediggi oaččui dieđu DCA-soahpamušas media bokte.

Diehtu DCA-soahpamuša sisdoalus bođii almmolažžan mannan juovlamánus. Dalle Sámediggi bivddii vuođđoláhkaváljagottis, ahte livččii ožžon jienas gullot, muhto Sámedikki gullanbivdagii ii vástiduvvon.

Olgoriikkaministeriija: Sámediggi beassá vel ráđđádallat

Olgoriikkaministeriija láhkaásahančálli Kitta Kangas nanne Yle Sápmái, ahte Sámediggi ii leat leamašan fárus, go DCA-soahpamušas leat ráđđádallan. Soahpamuššii gullevaš sajit, visttit ja guovllut leat juo Bealuštanfámuid ja Rádjegozáhusa bissovaš geavahusas, iige daid geavahanulbmil rievdda soahpamuša geažil, čilge Kangas.

– Olgoministeriija atná goit dehálažžan, ahte go soahpamuš duohtandahkko, de dalle sámediggelága 9 § mieldásaš doaibmavuogit váldojuvvojit vuhtii, dadjá Kangas.

Olgoministeriijas maid deattuhuvvo, ahte DCA-soahpamuššii čatnaseapmi ii váikkut dálá doaibmavugiide bealuštanministeriija, Bealuštanfámuid ja Sámedikki gaskkas.

Sámediggi ii beassan Nato-prosessii mielde

Sámediggi lea gáibidan bealuštanáššiid olis ráđđádallamiid sihke bealuštanministeriijain go maiddái olgoriikkaministeriijain jo mannan válgabajis. Dán rádjai Sámediggi ii leat goit vel beassan seamma beavdái.

– Sámediggi muittuhii bealuštanministtar Antti Häkkänena ráđđádallandárbbus golggotmánus 2023 ja dalle ságastalaimet dárkileappot maiddái das, makkár livččii doaibmi ovttasbargu ja gulahallan bealuštanáššiin, muitalit ságadoallit.

Nato-soahpamušas Sámediggi celkkii skábmamánus 2022 olgoministeriijai, go háliidii dan ieš dahkat. Sierra cealkinbivdda stáhta bealis ii ášši olis boahtán. Jo dalle Sámediggi gáibidii sámediggelága 9 § mieldásaš ráđđádallamiid, vai sápmelaččaid rievttit ja sámiid ruovttuguovllu iešvuođat váldojuvvošedje vuhtii Nato-proseassas álggu rájes.

– Sámedikki oainnu mielde Suoma searvan Natoi ja DCA-soahpamuš livčče leamašan dakkár áššit, main livčče galgan čađahit 9 §:s oaivvilduvvon ráđđádallamiid, oaivvilda Sámedikki ságadoallijoavku.

Álbmotorganisašuvnnat: sámiid galgá gullat

Sámediggi ii leat ráđđádallangáibádusain okto. Máŋggat suopmelaš álbmotlihkadusat, -organisašuvnnat ja -searvvit celket dál, ahte Suoma stáhta berre gullat sámiid, dego sihke sámediggeláhka, eamiálbmotrievttit ja riikkaidgaskasaš olmmošvuoigatvuohtasoahpamušat geatnegahttet.

Áššis celket earret eará Amnesty Sápmi- aktivistajoavku, Elokapina Oulu, Maan ystävät, Suomen Rauhanpuolustajat, Suoma rauhanliitto go maiddái Gurutlihtu ja Ruonáid nuorat.

Organisašuvnnaid mielas USA soalddáhiid boahtin sámeguvlui boahtá váikkuhit sápmelaččaid ealáhusaide ja sin vuođđo- ja olmmošvuoigatvuođaide.

Cealkámušas deattuhuvvo, ahte soahtehárjehusat ja bealuštandoaibma sáhttet mearkkašahtti olu váttásmahttit ja ráddjet árbevirolaš ealáhusaid, dego boazodoalu, meahcásteami ja guolástusa.

Divvojuvvon 15.4. dii. 14.17: DCA-soahpamušas ii mearriduvvo USA militearasoalddatdoarjjabáikki ceggemis sámeguvlui. USA soalddáhat besset baicce geavahit Avvila rádjegozáhusa doaibmabáikki Anára gielddas.

Ođđasamosat: paketissa on 10 artikkelia

Válgamovtta Guttorm jáhkká bissut seammaláganin go čavčča válggain, vaikko media ráje leage beakkehan válgaboikoteren.

Inka Kangasniemi háliida ovddidit relatiiva válgaortnega, Paavo Riihitammela sámiid ovttaveardásašvuođa. Marko Tervaniemi fas háliida addit anáraččaide earálágan molssaeavttu.

Dutki Tim Ingold orodii Čeavetjávrris 16 mánu ja čálii juohke beaivve beaivegirjái visot maid gulai, oinnii ja vásihii.